De Villa Empain in Brussel met zijn Art Deco kader werkt als een bijouterie doos voor de tentoonstelling Ornamentum van de unieke kunstjuwelen die Diane Venet de afgelopen 30 jaar verzamelde.

Juwelen als statement

Het begon met de ring die ze van haar tweede man, de beeldhouwer Bernar Venet kreeg, een eenvoudige zilveren draad die ze tot vandaag draagt. De naam van dit unieke juweel is “Indeterminated”;… 

Diane was van huis uit al een gepassioneerd kunstverzamelaarster en bouwde in 30 jaar tijd een unieke collectie kunstjuwelen op. Soms kreeg ze stukken te leen, in andere gevallen bestelde ze kunstjuwelen bij de meest gerenommeerde kunstenaars van onze tijd en soms vroegen kunstenaars haar om samen met hen een uniek juweel te ontwerpen. Diane Venet beschouwt haar juwelen als een mini museum en in haar dagelijks leven zijn de stukken vaak binnen handbereik. Heel mooi om te zien is, dat verschillende stukken ook effectieve draagsporen hebben;…

Soms zijn ze een uitgekristalliseerde kleine vorm van het grote werk van een kunstenaar, soms zijn ze een weerspiegeling van een creatieve zoektocht in klein formaat. Over haar insteek en verzamel motivatie zegt Diane dat we nooit de emotionele gelaagdheid van een juweel mogen vergeten, omdat het vaak gegeven wordt aan iemand waarmee we emotioneel verbonden zijn… maar elk van haar verzamelde stukken bevat een unieke boodschap die dat gevoel overstijgt;… 

Van ragfijne finesse tot meesterlijke kunstvorm

De juwelen van Diane Venet typeren of onder één noemer onderbrengen, is onbegonnen werk. De inspiratiebronnen van de 200 verschillende kunstenaars, is eindeloos. Net als de gebruikte materialen. Veel “klassieke” materialen natuurlijk, zoals goud en zilver, maar ook email, glas, plexi, gevilte wol, hars, meteoriet, fossielen, klinknagels en samengeperste autocarrosserie stukken werden omgetoverd tot unieke siervoorwerpen. Soms met een duidelijk verhaal, soms alleen met de intentie om schoonheid te creëren en te weerspiegelen. Een eeuwige inspiratiebron is natuurlijk de natuur met artistieke interpretaties die variëren van puur naturalisme tot meer abstract symbolisme. De ketting Foglia van Giuseppe Penone bijvoorbeeld met zijn eigen handafdruk of de kronkelende armband van Pablo Reinoso of nog de Orchid Ring van Marc Quinn waarin de kunstenaar exotische bloemen in hars vereeuwigt; getuigen van hun zoektocht naar de natuurlijke inspiratie. En Yajoi Kusama overschrijft de conventionele eisen van het klassieke juweel met haar oversized ketting van witte, gevilte wol als geheimzinnige cocons. Terwijl Jeff Koons zijn beroemde konijn verkleint en in plexiglas opsluit, maakt Erwin Würm op zijn beurt van een kleine augurk een hanger bezet met edelstenen… 

Verschillende kunstenaars kiezen voor kleur als boodschap. Naast het gebruik van “traditionele” materialen en technieken zoals email, experimenteren de kunstenaars met ongewone materialen voor bijzondere kleureffecten. Fernand Léger bijvoorbeeld koos voor grote geëmailleerde platen met zwart voor een industriële uitstraling. Ook in de sieraden van Grayson Perry’s vrouwelijke alter ego’s staat kleur centraal, net als bij de juweel interpretaties van Niki de Saint Phalle met verwijzingen naar haar beroemde Nana’s waar de kleur van af spat. Roy Liechtenstein ontwierp – helemaal in de lijn van zijn andere grafische werk en zijn stripverhalen, kleurrijke email broches met vrouwelijke gezichten in zijn typische stijl. 

Weer andere kunstenaars willen via het kunstjuweel een boodschap de wereld in sturen zoals de blabla ring van onze prinses Delphine, de Imagine Peace ring van Yoko Ono is dan weer een verwijzing naar het lied van John Lennon en de ring Love van Robert Indiana hoeft geen verdere uitleg;… 

Maar niet alle inspiratie is even “braaf”: Kader Attia houdt de vingers gevangen met vingerboeien en met zijn Diamond Traffic Kills halsketting van Santiago Sierra uit hij zijn kritiek op de onethische en on-ecologische ontginning van de diamantmijnen en de handel in bloeddiamanten. Adel Abdessemed symboliseert op zijn beurt het geweld in onze samenleving door het oor te sieren met scheermesjes;… terwijl Damien Hirst, die erom bekend staat kunst en wetenschap met elkaar te verbinden, zijn duit in het protestzakje doet door in zijn Charms armband de bedeltjes te vervangen door pillen. En Dinos Chapman gebruikt schroeven en klemmen in een versmachtende visie op de halsketting;… 

Een laatste bron van inspiratie zijn de meer grafische juwelen die in het hokje van de kinetische kunst ofwel de zoektocht naar beweging passen. Soto bijvoorbeeld gaat op zoek naar trilling effecten, de juwelen van Takis zijn gebaseerd op de principes van het magnetische, terwijl de draagbare sculpturen van Pol Bury zo ontworpen zijn dat de drager het tegen de huid kan voelen trillen. Geïnspireerd door de sculpturen van Calder zoekt Georges Rickey naar een spel met spiralen in zijn Two Lines with Spirals terwijl Luis Tomasello uitpakt met kubussen die met licht spelen en Anish Kapoor ook speelt met oppervlakken die door hun reflectie een vervormd beeld geven van hemzelf en zijn omgeving. 

Nog enkele namen

Karel Appel, Picasso, Gijs Bakker, Jean Boghossian, Louise Bourgeois, Faust Cardinali, Pol Bury, Alexander Calder, Georges Braque, Bill Beckly, Laurent Baude, John Chamberlain, Miguel Chevalier, Corneille, Jean Cocteau, Nisa Chevènement, Salvador Dali, Guy Dill, Lucio Del Pezoo, Nathalia Edenmont, Claire Falkenstein, Keith Haring, Raymond Hains, Marcia Grostein, Rebecca Horn, Wang Keping, Jannis Kounellis, Jacques Lipchitz, Lowell Nesbitt, Michele Oka Doner, Meret Oppenheim, Orlan, Giuseppe Penone, Gino Severini, Frank Stella, Victor Vasarely, Andy Warhol, Tapio Wirkkala, Alberto Zorzi en anderen.


Wanneer? Tot 14 mei 2023. Dinsdag tot zondag. Van 11 tot 18 uur.

Waar? In de Project Space van de Villa Empain in Brussel.

Curatoren : Diane Venet en Sheila Concari.